Στις 30 Ιανουαρίου, τιμάμε τους Τρεις Ιεράρχες, τους τρεις Μεγάλους Πατέρες και Οικουμενικούς Διδασκάλους, τον Μέγα Βασίλειο, τον Γρηγόριο τον Θεολόγο και τον Ιωάννη τον Χρυσόστομο.
Η γιορτή των Τριών Ιεραρχών είναι γιορτή της παιδείας και των γραμμάτων, γιορτή των δασκάλων και των μαθητών.
Οι τρεις Ιεράρχες με τη ζωή και το έργο τους έγιναν οι πρωταθλητές της ευσέβειας, της αρετής, της αγιότητας αλλά και των γραμμάτων και της σοφίας. Έστησαν γέφυρες ανάμεσα στο κλασικό και το σύγχρονο, ανάμεσα στη γνώση και την αρετή, ανάμεσα στην αναζήτηση της επιστημονικής αλήθειας και την πραγματική αλήθεια της αγάπης, ανάμεσα στη θεωρία και στην πράξη, τον Ελληνισμό και το Χριστιανισμό.
Η Ελληνική Παιδεία τιμά τους προστάτες των Ελληνικών γραμμάτων, γιατί στο έργο των Τριών Ιεραρχών, περισσότερο παρά στους άλλους Πατέρες της Εκκλησίας, έχουν συζευχθεί αρμονικά η υγιής ελληνική σκέψη και το καθαρό χριστιανικό πνεύμα.
Πανηγυρίζουμε και τιμάμε ευλαβικά τη σεμνή μνήμη των Τριών Ιεραρχών που με το βαθύ φιλοσοφικό τους στοχασμό, τη μεγάλη και βαθιά πίστη τους, τη θερμή αγάπη τους στο Θεό και τον άνθρωπο, αναδείχθηκαν παιδαγωγοί και διδάσκαλοι, επιφανείς ρήτορες και συγγραφείς, πρότυπα φιλανθρωπίας και αρετής. Ο Βασίλειος και ο Γρηγόριος σπούδασαν στην Καισαρεία της Καππαδοκίας. Και οι δυο ολοκλήρωσαν την εκπαίδευσή τους στην Αθήνα, όπου ο Γρηγόριος διέπρεψε ως δάσκαλος. Ο Χρυσόστομος, αν και ορφανός από πατέρα, σπούδασε στις σχολές της Αντιόχειας. Τόσο η ζωή όσο και το έργο τους στάθηκαν υποδειγματικά, καθώς εναρμονίστηκαν απόλυτα με το ήθος και την ειλικρίνεια των ιδεών τους.
Οι παιδαγωγικές αρχές
Το ιδεολογικό περιεχόμενο των παιδαγωγικών αρχών που πρεσβεύουν είναι επίκαιρο διαχρονικό όχι μόνο για το μαθητή και το δάσκαλο ή το γονέα, που εκ προοιμίου αναλαμβάνουν την αγωγή του νέου, αλλά και για τη δια βίου παιδεία του ανθρώπου.
Αρετή για τον Μέγα Βασίλειο είναι η εκπαίδευση της κάθαρσης του πνεύματος του ανθρώπου, που θα τον καταστήσει επιδεκτικό της γνώσης. Οι συναναστροφές του νέου καθορίζουν την ποικιλία και την ποιότητα των ερεθισμάτων, που θα τον κάνουν δεξιοτέχνη στην άσκηση του νου, ώστε ο ίδιος να διακρίνει κριτικά την αλήθεια από την πλάνη των ψευδαισθήσεων και του εντυπωσιακού που κατακλύζει ιδιαίτερα τη σύγχρονη κοινωνία της πληροφόρησης.
Ο Γρηγόριος Ναζιανζηνός εντοπίζει στην αγάπη την πανάκεια, το φάρμακο δια πάσα κοσμική νόσο. Ο επαναστατικός ποιητικός του λόγος συνοψίζεται στο ότι, η παιδεία προστατεύει το ήθος του ανθρώπου από την αμάθεια, που προσπαθούν να του επιβάλουν, για να του δεσμεύσουν την πνευματική του ελευθερία.
Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος αναδείχτηκε στο βαθμό του Πατριάρχη και «εξαργύρωσε» τη συνέπεια του κηρύγματος του με το θάνατο του στην εξορία από κακουχίες, καθώς δε δίστασε να επικρίνει την αυτοκράτειρα Ευδοξία για την τρυφηλή ζωή της. Εστιάζει την ευθύνη για τη διάπλαση της προσωπικότητας των παιδιών στους γονείς, οι οποίοι πρέπει να παιδεύουν την ψυχή των παιδιών τους στο αγαθό. Η αρετή κατακτάται μέσω του εθισμού στο αγαθό, εφόσον στην ψυχή του ανθρώπου κατοικοεδρεύουν δύο αντιπαλλόμενες ροπές το καλό και το κακό, το έλλογο και το άλογο.
Κατά τον Ιωάννη, τέλος, ο οποίος ονομάστηκε Δημοσθένης του Χριστιανισμού για τη ρητορική του δεινότητα, σκοπός της ζωής του ανθρώπου είναι ο συνεχής αγώνας για την πνευματική ανέλιξη και ψυχική τελείωσή του. Η γιορτή των Τριών Ιεραρχών κρύβει ένα αφάνταστα σπουδαίο νόημα ως προς τη βαθύτερη ουσία της ζωής και της διαβίου παιδείας μας. Σπουδάζουμε όχι για να τυποποιηθούμε και να μηχανοποιηθούμε αλλά για να καλλιεργηθούμε και να προσφέρουμε στον συνάνθρωπό μας.
Ο δρόμος της αληθινής παιδείας
Οι Τρεις Ιεράρχες μεγάλοι αγωνιστές του Πνεύματος μας δείχνουν το δρόμο της αληθινής παιδείας. Ανέπτυξαν το πνεύμα του ανθρώπου και όχι μια τεχνοκρατία χωρίς ψυχή. Καλλιέργησαν την αγαθοεργία στη κοινωνική τους δράση και όχι το στυγνό επαγγελματισμό. Έθεσαν στην διακονία του Θεού όλα τα φυσικά και επίκτητα χαρίσματα τους και όχι στην υπηρεσία του εαυτού τους. Αναζήτησαν το πρόσωπο του συνανθρώπου απορρίπτοντας μια παιδεία χωρίς πρόσωπο. Έγιναν Άγιοι και άρα αιώνιοι…
Συνδύασαν γνήσια και δυναμικά :
Τη θεωρία με την πράξη, τη σοφία των ανθρώπων με τη γνώση του Θεού, τη φιλανθρωπία με την κοινωνική δικαιοσύνη, την παραμυθία του αδύνατου με τον έλεγχο του ισχυρού, τη λιτή ζωή με το ξόδεμα της αγάπης.
Έλαμψαν σαν ασκητές και σοφοί θεολόγοι, αναδείχτηκαν σαν φιλόσοφοι, αποδείχτηκαν σπουδαίοι απολογητές και ακούραστοι κοινωνικοί εργάτες, αγαπήθηκαν σαν ποιμένες. Γι’ αυτό και στην Εκκλησία τους ονομάσαμε Πατέρες !
Πρέπει η ζωή τους να μας αγγίξει επηρεάζοντας τη δική μας ζωή ούτως ώστε να έχουμε φώτιση αγιοπατερική και με τον τρόπο αυτό τα φωτεινά παραδείγματα των Αγίων Πατέρων, των μεγάλων Πατέρων της Εκκλησίας μας να γίνονται φωτεινοί οδοδείκτες προκειμένου να κατευθύνουν και την δική μας ζωή προς την δική μας Αγιότητα, το οποίο και αποτελεί για μας την πεμπτουσία της αποστολής μας.
Όλοι εμείς τιμάμε τους Τρεις Οικουμενικούς Διδασκάλους Μέγα Βασίλειο, Ιωάννη το Χρυσόστομο και Γρηγόριο το Θεολόγο για να εμπνευστούμε από τον αγιασμένο βίο τους και καλούμαστε να υιοθετήσουμε το παράδειγμα τους μετουσιώνοντάς το σε αγώνα προσωπικό και αφετηρία αγιοπνευματική.
Τέτοιοι υπήρξαν οι ιεράρχες που σήμερα τιμούμε : φωτεινές προσωπικότητες συμφιλιωμένες με τον Θεό , τον άνθρωπο και τη φύση
